લીલા શાકભાજી.. માત્ર તેને જોવાથી આંખોમાં ઠંડક આવે છે અને ડોક્ટરો પણ તેને ખાવાની સલાહ આપે છે. પરંતુ જો આપણે એમ કહીએ કે આ લીલાં શાકભાજી અને લીલાં શાકભાજી ઘણા લોકોને કેન્સરનું કારણ બનીને આપણા સુધી પહોંચે છે, તો કદાચ વિશ્વાસ ન આવે, પરંતુ તે સાચું છે. લીલા શાકભાજી આપણા રસોડામાં ન પહોંચે ત્યાં સુધી તેને જીવાતો અને રોગમુક્ત રાખવાની જરૂર છે. આ માટે ખેતરોમાં જંતુનાશક દવાઓનો આડેધડ ઉપયોગ કરવામાં આવે છે અને તેના કારણે આવા ખેતરોમાં કામ કરતા સેંકડો લોકોને કેન્સર થયું છે. વિશ્વાસ ન આવતો હોય તો અમદાવાદ જાવ, માંડ 35 કિ.મી. દૂર કેલીયા વાસણા ગામમાં. વધુ વાંચો..
એટલા બધા કેસ કે હવે તેને કેન્સર ગામ કહેવાય છે!
અમદાવાદથી માંડ 30-35 કિ.મી. અને ધોળકાથી એકદમ નજીક કેલિયા વાસણા નામનું ગામ છે. વિશ્વ કેન્સર દિવસ નિમિત્તે આ અહેવાલ તમારા સુધી પહોંચાડવા દિવ્ય ભાસ્કરની ટીમ આજે કેલિયા વાસણા ગામ પહોંચી હતી. સ્વાભાવિક છે કે ભારતના કોઈ ગામમાં અજાણ્યા લોકો પ્રવેશે ત્યારે તરત જ આખું ગામ તબાહ થઈ જાય છે. અમે પહેલા ચોરે ગામમાં પહોંચ્યા જ્યાં કેટલાક લોકો સૂર્યસ્નાન કરી રહ્યા હતા. અમે તેમના મુખેથી જાણવા માંગતા હતા કે આજે પણ લોકો કેલિયા વાસણા ગામને કેન્સરનું ગામ કેમ કહે છે!વધુ વાંચો..
કેન્સરનું નામ સાંભળતા જ ગ્રામજનો ઉભા થઈ જાય છે
કેન્સર શબ્દે ગામમાં કેટલી હલચલ મચાવી છે તેનો પહેલો પુરાવો ગામના ચોરે આપ્યો. ચોરે કહ્યું કે અમે કેન્સરગ્રસ્ત લોકોને મળવા આવ્યા છીએ, બેઠેલા તમામ લોકો ઉભા થઈ ગયા. ગામના લોકોના હૃદયમાં કેન્સરનો ભય ફેલાયો છે. આ ગામના મોટાભાગના લોકો ખેતીના વ્યવસાય સાથે જોડાયેલા છે. આ ગામના ખેતરમાં મોટાભાગે શાકભાજીની ખેતી થાય છે. હવે જો શાકભાજીમાં રોગ કે જીવાત તરત જ શરૂ થઈ જાય અને એકવાર આવું થાય તો સમજવું કે પાક પૂરો થઈ ગયો છે. આ જ કારણ છે કે અહીં કુદરતી પદ્ધતિઓને બદલે રાસાયણિક પદ્ધતિથી ખેતી કરવામાં આવે છે.વધુ વાંચો..
‘શાકભાજીને લીલી અને તાજી રાખવા માટે દવાનો છંટકાવ જરૂરી છે’
દિવ્ય ભાસ્કરની ટીમે કેલિયા વાસણા ગામમાં જ આટલું બધું કેન્સર કેમ છે તેની તપાસ શરૂ કરી હતી. ગામના ચોરે જ વારસમભાઈને શોધી કાઢ્યા જેમને જડબાનું કેન્સર હતું. જ્યારે અમે તેને જંતુનાશકો વિશે પૂછ્યું ત્યારે તેણે સ્પષ્ટ કહ્યું, “અમારે જંતુનાશક દવાઓનો ઉપયોગ કરવો પડશે… નહીં તો શાકભાજી બગડી જશે. એક, કામ કરતી વખતે અમારી પાસે જમીન નથી. ચાલો. હવે જો શાકભાજી ન હોય તો.” વધતા નથી, શા માટે તેમને ખાય છે. તેથી જ આપણે કેન્સર ઈચ્છીએ તો પણ જંતુનાશકોનો ઉપયોગ કરીએ છીએ.”વધુ વાંચો..
જે ગામમાં કેન્સરનો દર્દી નથી ત્યાં ઘર નથી
કેલિયા વાસણા ગામમાં પરંપરાગત રીતે લીલા શાકભાજીની વધુ ખેતી થાય છે. આ ખેતીમાં જંતુનાશકો અને રાસાયણિક ખાતરોનો વધુ ઉપયોગ થાય છે. આ દવાઓના વારંવાર સંપર્કમાં આવવાથી ગામના અનેક લોકો કેન્સરનો શિકાર બન્યા છે. કેલિયા વાસણા ગામની વસ્તી આશરે 7000 જેટલી છે જેમાં પટેલ, ઠાકોર, ક્ષત્રિય, રાજપૂત, રોહિત સમાજનો સમાવેશ થાય છે. દરેક સમુદાય માટે અલગ-અલગ મકાનો છે. એવી કોઈ જગ્યા નથી જ્યાં કેન્સરના કેસ ન હોય. અહીં કોઈને અન્નનળીનું કેન્સર છે, કોઈને ફેફસાનું કેન્સર છે, કોઈને બ્લડ કેન્સર છે અને કોઈને મોઢાનું કેન્સર છે. પાંચ વર્ષમાં કેન્સરથી 20 થી વધુ સત્તાવાર મૃત્યુ નોંધાયા છે, જ્યારે બિનસત્તાવાર આંકડો 50 થી વધુ છે.વધુ વાંચો..
5 વર્ષ પહેલા ‘કેન્સર વિલેજ’નું બિરુદ મળ્યું
આ ગામના લોકો ઘણા વર્ષોથી કેન્સર સામે ઝઝૂમી રહ્યા છે પરંતુ છેલ્લા 10 વર્ષમાં તેનું પ્રમાણ વધ્યું છે. આ જ કારણ છે કે કેલિયા વાસણાને 5 વર્ષ પહેલા ‘કેન્સર વિલેજ’નું બિરુદ મળ્યું હતું. હાલમાં આ ગામ અને પંચાયતના લોકો ‘કેન્સર ગામ’નું કલંક દૂર કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. પટેલ વાસ, ઠાકોર વાસ, રોહિત વાસ અને રબારી વાસ એ ગામના મુખ્ય વાસ છે. અહીં કેન્સરના દર્દીઓ મોટી સંખ્યામાં છે. જો કે, ઘણા સ્વસ્થ થઈને પાછા ફર્યા છે. જોકે ગામના લોકો હજુ પણ કેન્સરને લઈને ડરેલા છે. કેલીયા વાસણા ગામના લોકો શિક્ષિત અથવા સાવ અભણ છે. જેના કારણે મોટાભાગના ગ્રામજનો પાસે ખેતી કરવા સિવાય બીજો કોઈ વિકલ્પ નથી. હવે મુખ્યત્વે શાકભાજી ખેતીમાં ઉગાડવામાં આવે છે, જેના માટે જંતુનાશકોનો આડેધડ ઉપયોગ થાય છે. આ કારણોસર કેન્સરના દર્દીઓમાં સતત વધારો થઈ રહ્યો છે. પરંતુ બીજી તરફ ગામના લોકોએ મન બનાવી લીધું છે કે ખેતી કરવી છે.વધુ વાંચો..