કલયુગના દેવતા કહેવાતા હનુમાનજી પ્રતાપી છે. જ્યારે ભગવાન શ્રી રામે પૃથ્વી છોડી ત્યારે તેમણે તેમના ભક્ત હનુમાનજીને કલયુગના અંત સુધી પૃથ્વી પર રહેવાની સૂચના આપી હતી. ત્યારથી હનુમાનજીને કલયુગના દેવતા કહેવા લાગ્યા. બજરંગબલી સમક્ષ દુઃખ લાવનાર ભક્તોના કષ્ટ દૂર થાય છે. તેથી જ બજરંગબલીને સંકટમોચન કહેવામાં આવે છે. બજરંગબલીના ઘણા ભક્તો છે, પરંતુ તેના વિશે બહુ ઓછા લોકો જાણતા હશે.
હનુમાનજીની માતા એક અપ્સરા હતી પરંતુ ઋષિએ તેમની માતા અંજનાને શ્રાપ આપ્યો હતો કે જ્યારે પણ તે કોઈને પ્રેમ કરશે તો તેનું મોં વાનર જેવું થઈ જશે. પછી તેણે ભગવાન બ્રહ્માને આ શ્રાપમાંથી મુક્તિ મેળવવા પ્રાર્થના કરી. પછી બ્રહ્માએ તેને પૃથ્વી પર મનુષ્ય તરીકે કેવી રીતે જન્મ લેવો તે કહ્યું, અને પછી અંજનાને વાંદરાઓના રાજા કેસરી સાથે પ્રેમ થયો અને તેઓએ લગ્ન કરી લીધા. અંજના ભગવાન શિવની પ્રખર ભક્ત હતી અને તેમની ભક્તિથી પ્રસન્ન થઈને ભગવાન શિવે તેમને પુત્ર તરીકે જન્મ લેવાનું વરદાન આપ્યું હતું. હનુમાનજી શિવનો અગિયારમો અવતાર છે.
હનુમાનને પણ પાંચ ભાઈઓ હતા. પુરાણોમાં વનરાજ કેસરીના છ પુત્રોનો ઉલ્લેખ છે, જેમાંથી હનુમાન સૌથી મોટા હતા. તેના અન્ય પાંચ ભાઈઓ પણ પરિણીત હતા. હનુમાનજીના પાંચ ભાઈઓમાં મતિમાન, શ્રુતિમાન, કેતુમાન, ગતિમાન અને ધ્રુતિમાનનો સમાવેશ થાય છે. તેથી, તેના ભાઈઓનો વંશ હજુ પણ ચાલુ છે.